Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ζαν Ζακ Ρουσσώ ο «περίεργος» φιλόσοφος…. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Ζαν Ζακ Ρουσσώ ο «περίεργος» φιλόσοφος…. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Πέμπτη 17 Μαρτίου 2022

Το να πεθαίνεις γελώντας – Πως πέθαναν 49 φιλόσοφοι !


Γιατί στην ιστορία αυτή με τους θανάτους φιλοσόφων υπάρχει και μπόλικη παραξενιά και αλλοφροσύνη, αυτοκτονίες, φονικά, κακοτυχίες, πάθη με την καλή και με τη γελοία έννοια, καθώς και κάμποσα μακάβρια ανέκδοτα.

Θα πέσετε ξεροί από τα γέλια, σας το υπόσχομαι. Ας απαριθμήσω εν τάχει εδώ μερικά παραδείγματα που θα εξετάσουμε με την άνεσή μας αργότερα:

  1. ο Πυθαγόρας προτίμησε να τον σφάξουν παρά να διαβεί ένα χωράφι με κουκιά-
  2. ο Ηράκλειτος πέθανε από ασφυξία σκεπασμένος με κοπριά αγελάδων ·
  3. ο Πλάτωνας φέρεται να έπεσε θύμα επιδρομής ψειρών-
  4. ο Αριστοτέλης αναφέρεται ότι πέθανε παίρνοντας δηλητήριο από ακόνιτο-
  5. ο Εμπεδοκλής βούτηξε εκούσια στην Αίτνα, ελπίζοντας να γίνει θεός, αλλά οι φλόγες έφτυσαν το ένα από τα μπρούντζινα σανδάλια του, επιβεβαιώνοντας πως ήταν θνητός-
  6. ο Διογένης πέθανε κρατώντας την ανάσα του· ομοίως και ο μέγας ριζοσπάστης Ζήνων ο Κιτιεύς·
  7. ο Ζήνων ο Ελεάτης πέθανε ηρωικά, δαγκώνοντας το αυτί ενός τυράννου, ώσπου τον σκότωσαν με μαχαιριές
  8. ο Λουκρήτιος φέρεται να αυτοκτόνησε, έχοντας χάσει τα λογικά του από τότε που τον πότισαν ερωτικό φίλτρο
  9. η Yπατία σκοτώθηκε από έναν όχλο εξαγριωμένων χριστιανών, οι οποίοι την έγδαραν με όστρακα
  10. ο Βοήθιος βασανίστηκε με θηριωδία πριν τον σκοτώσουν οι ροπαλοφόροι εντεταλμένοι του βασιλιά των Οστρογότθων Θεοδώριχου
  11. ο σπουδαίος Ιρλανδός φιλόσοφος Ιωάννης Σκότος Εριγένης φέρεται να δολοφονήθηκε από τους Άγγλους μαθητές του·
  12. ο Αβικέννας πέθανε από υπερβολική δόση οπίου και ενώ προηγουμένως το είχε παρακάνει στη σεξουαλική δραστηριότητα
  13. ο Θωμάς Ακινάτης πέθανε περίπου σαράντα χιλιόμετρα μακριά από τη γενέτειρά του, χτυπώντας κατά λάθος το κεφάλι του στο κλαδί ενός δέντρου·
  14. ο Πίκο ντε λα Μιράντολα δηλητηριάστηκε από το γραμματέα του·
  15. ο Σιγήρος της Βραβάντης μαχαιρώθηκε από το δικό του· . . .

Τρίτη 19 Ιανουαρίου 2021

«Κοινωνικές ανισότητες και κοινωνικός αποκλεισμός», Σκεύος Παπαϊωάννου

(Αναδημοσίευση από την τριμηνιαία επιστημονική έκδοση του ΑΠΘ «Κοινωνία και Ψυχική Υγεία).  Σελίδα 20:   https://www.psy.auth.gr/sites/default/files/Periodiko_6th_volume.pdf

Κοινωνία και ψυχική υγεία6

Ο Σκεύος Παπαϊωάννου είναι καθηγητής Κοινωνιολογίας και Διευθυντής του Εργαστηρίου Κοινωνικής Ανάλυσης και Εφαρμοσμένης Κοινωνικής Έρευνας του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης*.

Εισήγηση στο Συνέδριο «Κοινωνία και Ψυχική Υγεία», στη θεματική ενότητα «Κοινωνικός Αποκλεισμός», 20-21/10/2007, Θεσσαλονίκη.
Λένε πως η εργασία παράγει πλούτο!
Τότε γιατί οι εργάτες δεν είναι πλούσιοί;
Berthold Brecht
A. Εισαγωγικές σκέψεις
Ζούμε σε μια εποχή μεγάλων αλλαγών. Ένας μεγάλος μετασχηματισμός βρίσκεται σε εξέλιξη και που κατά μερικούς έχει οδηγήσει σε αλλαγή παραδείγματος. Ανεξάρτητα αν πρόκειται για μετανεωτερικότητα, για ένα ανολοκλήρωτο πρόγραμμα της νεωτερικότητας, για μια καπιταλιστική ή μετακαπιταλιστική κοινωνία, για μια κοινωνία των κινδύνων ή για μια κοινωνία της πληροφορίας και της γνώσης, έρχεται από πολύ μακριά και δεν αφήνει τίποτα ανέπαφο.
Ούτως ή άλλως η νεοφιλελεύθερη αντίληψη έχει διαδοθεί ανά τον κόσμο δίκην επιδημίας και απειλεί με αλλαγή εποχής, αλλαγή παραδείγματος. Αυτή παράγει και απελευθερώνει τεράστιο δυναμικό από ανασφάλεια, αδυναμία, κοινωνική απένταξη, περιθωριοποίηση και κοινωνικό αποκλεισμό, ανεργία, φτώχεια, ανισότητες και ανορθολογικότητα, αποσυλλογικοποίηση και εξατομίκευση.
Οικείες δομές και κοινότητες αλληλεγγύης, αξίες, συμπεριφορές και στρατηγικές ζωής διαβρώνονται, αποδυναμώνουν και δεν προσφέρουν πλέον καμιά σιγουριά. Αγώνες αιώνων για μια τάξη της δημοκρατίας, της ελευθερίας, της αλληλεγγύης, της ισότητας και της δικαιοσύνης αμφισβητούνται. Όλα αυτά παγκοσμιοποιούνται και ισχύουν όχι μόνο για τις αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες και τα μεγάλα αστικά κέντρα, αλλά και για χώρες της περιφέρειας γενικά και ιδιαίτερα για τις αγροτικές και δομικά μη αναπτυγμένες περιοχές. «Ποτέ άλλοτε στην ιστορία αυτού του πλανήτη και της ανθρωπότητας δεν έπληξαν η βία, η ανισότητα, ο αποκλεισμός, η πείνα και διαμέσου αυτών η οικονομική καταπίεση τόσες πολλές ανθρώπινες υπάρξεις» (W. Siebel, 1977, σελ. 74)
Στις τελευταίες μάλιστα περιοχές η κατάσταση είναι ακόμη πιο δραματική, αφού αντιδρούν πολύ αργά έναντι αυτών των αλλαγών και μάλιστα, απροετοίμαστες όπως είναι, αντιδρούν, βασιζόμενες σε παραδοσιακές μορφές συνείδησης και συμπεριφοράς, αμυντικά, εν μέρει με απόλυτη απόρριψη, εν μέρει με άκριτη αποδοχή ή ακόμη και με έναν αναποτελεσματικό συνδυασμό και των δύο.
Κοινωνία και ψυχική υγεία
Σε μια τέτοια μεταβατική φάση από την παράδοση στη νεωτερικότητα διαλύονται παλιές δομές, αλλά δεν δημιουργούνται νέες και πάντως όχι αμέσως. Εξάλλου, οι όποιες προσπάθειες δημιουργίας δομών προέρχονται συνήθως από τα πάνω και ειδικότερα στην Ελλάδα με αφορμή την ύπαρξη πόρων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η κοινωνία των πολιτών, εθισμένη σε μια δημοκρατία μέσω αντιπροσώπων, τους οποίους θεωρεί συνήθως ως υπόχρεους προσωπικών εξυπηρετήσεων, είναι απλώς θεατής μιας εξέλιξης την οποία βιώνει εν μέρει καρτερικά εν μέρει τραυματικά.
Οι υποκειμενικές δομές είναι βέβαια πιο επίμονες και δύσκαμπτες ενάντια σε αλλαγές και βρίσκονται σε σχέση ασύγχρονη, αναντίστοιχη προς τις αντικειμενικές συνθήκες. Η κοινωνική διαδικασία εκσυγχρονισμού οδηγεί στο επίπεδο των σχέσεων ζωής σε φαινόμενα μιας κοινωνικής αλλαγής, που διαλύουν το σχετικά σταθερό και προβλέψιμο σύνθετο παιγνίδι των οικονομικών, αξιακών και πολιτιστικών κανόνων με τους υποκειμενικούς τρόπους επεξεργασίας και πρότυπα προσανατολισμού, το οποίο μέχρι τώρα χαρακτήριζε μια συλλογική σχετικά ισχύουσα κατανόηση της κανονικότητας («κανονική» ζωή, «κανονική βιογραφία»). Αυτό σημαίνει όμως, ταυτόχρονα, ότι ένας μεγάλος αριθμός διασυνδέσεων μεταξύ των συνθηκών ζωής και των πρότυπων των υποκειμενικών τρόπων ζωής έγινε εφικτός και (τουλάχιστον εν μέρει) κοινωνική πραγματικότητα. Ο Münchmeier μιλάει σε σχέση με αυτό το φαινόμενο για έναν «πολλαπλασιασμό των προτύπων κανονικότητας». Η διάλυση της συλλογικής δεσμευτικότητας του θεσμού της «κανονικής βιογραφίας» συνεπάγεται ταυτόχρονα την «εξατομίκευση» των προτύπων ζωής. Αυτό σημαίνει ότι αυτά θα πρέπει να τύχουν επεξεργασίας, να παραχθούν και να νομιμοποιηθούν ατομικά και μάλιστα συγκριτικά πιο έντονα (R. Münchmeier, 1992, σελ. 134). Αυτό οδηγεί σε μια σειρά από φαινόμενα κρίσης, που θέτουν παραδοσιακές δομές υπό αμφισβήτηση. Όσο βέβαια οι ...

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2015

Ιδού τι έπραξα, τι σκέφτηκα, τι υπήρξα

303 ΧΡΟΝΙΑ από τη γέννηση του Jean-Jacques Rousseau
«Είχα γεννηθεί µε κάποια ταλέντα, κι όµως πέρασα τη νεανική µου ηλικία σε µια ευτυχή αφάνεια, από την οποία δεν ήθελα να βγω… Πλησίαζα τα σαράντα µου χρόνια και αντί για περιουσία, την οποία πάντα περιφρόνησα, και ένα όνοµα που µε έκαναν να πληρώσω τόσο ακριβά, είχα την ηρεµία και φίλους, τα δύο µόνα αγαθά για τα οποία διψάει η καρδιά µου». Σ’ αυτή τη στροφή συνάντησε αναπάντεχα τον Πολίτη της Γενεύης, που γεννήθηκε το 1712, η διασηµότητα, και τον έκανε, µέσα σε έξι µήνες, τον Jean-Jacques Rousseau. 

Η ανακάλυψή του, που ο ίδιος παρουσιάζει ως αποκάλυψη, έχει κατατεθεί στον πασίγνωστο «Λόγο για την προέλευση και τα θεµέλια της ανισότητας» (1755), που µαζί µε τον συγγενή «Λόγο για τις επιστήµες και τις τέχνες» (1750) και το «Περί του Κοινωνικού Συµβολαίου» (1762), καθώς και το σύντοµο αλλά καθοριστικό άρθρο για την Πολιτική Οικονοµία, που δηµοσιεύθηκε στον 5ο τόµο της «Εγκυκλοπαίδειας», εξασφάλισαν στον συγγραφέα την ταραχή όσο ζούσε – έτσι επιµένει να το βλέπει ο ίδιος – και την αθανασία στη συνέχεια, που σφραγίστηκε από την Επανάσταση και καθιερώθηκε από την Ιστορία. Στα προηγούµενα έργα πρέπει να προστεθούν η «Ιουλία ή Νέα Ελοΐζα» (1761), ο «Αιµίλιος» (1762), καθώς και η σηµαντική σειρά των αυτοβιογραφικών έργων τα οποία δηµοσιεύθηκαν µετά θάνατον: «Εξοµολογήσεις», «∆ιάλογοι», «Ονειροπολήσεις». 

|||||||| Το φάρμακο για τις κοινωνίες
Τι υποστήριζαν, σε γενικές γραµµές, αυτά τα έργα που συγκλόνισαν τον κόσµο; Ισχυρίζονταν ότι ο άνθρωπος γεννήθηκε...

Δευτέρα 27 Ιουλίου 2015

«Ο άνθρωπος γεννήθηκε λεύτερος. Κι όμως, σ' ολόκληρη τη γη είναι αλυσοδεμένος.»

Ο Ζαν Ζακ Ρουσώ γεννήθηκε στις 28 Ιουνίου του 1712 στη Γενεύη. Έμεινε ορφανός από πολύ μικρός και κατεβάσει ήταν αυτοδίδακτος. Γεννήθηκε σε μία πόλη αυστηρά προτεσταντική και σύντομα μίσησε κάθε περιορισμό που επιβάλλονταν στην ατομική του ελευθερία, γεγονός που τον έκανε να φύγει από την Γενεύη. Τα εφηβικά του χρόνια τα πέρασε με το να περιπλανιέται σε διάφορες πόλεις. Ήταν ένας ασυνήθιστος νέος με έντονα σεξουαλικές ανησυχίες και λέγετε ότι είχε μαζοχιστικές σεξουαλικές τάσεις. Ήταν δεκτικός στην ιδέα της γυναικείας κυριαρχίας, ο ίδιος έλεγε « να πέφτεις στα πόδια μιας αυταρχικής ερωμένης, να υπακούς στις εντολές της και να ζητάς την συχώρεση της». Κυρίαρχη επιρροή στην ζωή του ήταν η μαντάμ ντε Βαράνς, όπου στο πρόσωπο της βρήκε την μητρική φιγούρα που δεν είχε, αυτή η σχέση ίσως κάποιες στιγμές ξέφευγε από τα όρια της μητρότητας. μετά από πολλές περιπέτειες κατέληξε στο Παρίσι όπου γνώρισε την σύντροφο της ζωής του την Τερέζ Λεβασερ όπου και...