ΣΤΟΧΑΣΜΟΣ – ΠΟΛΙΤΙΚΗ

Η νέα ριζοσπαστική κυβέρνηση της Ελλάδας αποκάλυψε τη Δευτέρα προτάσεις για να βάλει τέλος στη διαμάχη με τους δανειστές της μέσω της ανταλλαγής υφιστάμενου χρέους με νέα ομόλογα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη, της επίτευξης ενός πρωτογενούς πλεονάσματος και της στόχευσης των πλούσιων φοροφυγάδων.
Ο Γιάννης Βαρουφάκης, ο νέος υπουργός Οικονομικών, παρουσίασε το σχέδιο μετά από μια δραματική εβδομάδα, κατά την οποία οι πρώτες κινήσεις της κυβέρνησης ταρακούνησαν τους Ευρωπαίους εταίρους και επανέφεραν τους φόβους για την παραμονή της χώρας στο ευρώ.
Ο Τζορτζ Όσμπορν, ο υπουργός Οικονομικών του Ηνωμένου Βασιλείου, περιέγραψε τη σύγκρουση ανάμεσα στην Ελλάδα και την ευρωζώνη ως τον «μεγαλύτερο κίνδυνο για την παγκόσμια οικονομία». Σε μια προσπάθεια να ρίξει τους τόνους, ο κ. Βαρουφάκης είπε στους Financial Times ότι η κυβέρνησή του δεν θα ζητήσει κούρεμα στην ονομαστική αξία του ελληνικού χρέους των 315 δισ. ευρώ. Αντίθετα θα ζητήσει ένα «μενού ανταλλαγών χρέους» (menu of debt swaps) για την ελάφρυνση του βάρους, συμπεριλαμβανομένων δύο νέου τύπου ομολόγων.

Ο πρώτος τύπος, που θα συνδέεται με την ονομαστική οικονομική ανάπτυξη, θα αντικαταστήσει τα ευρωπαϊκά δάνεια διάσωσης και ο δεύτερος, που χαρακτήρισε «ομόλογα χωρίς λήξη» (perpetual bonds), θα αντικαταστήσει τα ελληνικά ομόλογα που έχει στην κατοχή της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.
Ο ίδιος είπε ότι η πρότασή του για ανταλλαγή χρέους θα είναι μια μορφή «έξυπνης διαχείρισης του χρέους» (smart debt engineering) η οποία θα αποφεύγει τη χρήση όρων όπως «κούρεμα» χρέους, που είναι πολιτικά μη αποδεκτοί στη Γερμανία και σε άλλες πιστώτριες χώρες γιατί ακούγεται στους φορολογούμενους ως άμεση ζημία. Όμως υπάρχει έντονος σκεπτικισμός σε πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, ειδικά στο Βερολίνο, για την ακραία πολιτική της νέας κυβέρνησης και τις εκκλήσεις της για να μπει τέλος στις πολιτικές λιτότητας.
«Αυτό που θα έλεγα στους εταίρους μας είναι πως συνδυάζουμε πρωτογενή πλεονάσματα με μια μεταρρυθμιστική ατζέντα» είπε ο κ. Βαρουφάκης, ένας αριστερός ακαδημαϊκός οικονομολόγος και δεινός μπλόγκερ. «Θα έλεγα, βοηθήστε μας να μεταρρυθμίσουμε τη χώρα μας και δώστε μας δημοσιονομικό περιθώριο για να το κάνουμε, διαφορετικά θα συνεχίσουμε να ασφυκτιούμε και θα γίνουμε μια παραμορφωμένη, παρά μια μεταμορφωμένη Ελλάδα».
Η επίσκεψή του στο Λονδίνο ήταν μέρος μιας περιοδείας σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες που έχει ως στόχο να κερδίσει στήριξη για μια νέα προσέγγιση στη νέα ελληνική κρίση χρέους. Μετά τη συνάντηση, ο κ. Όσμπορν του ζήτησε «να δράσει με υπευθυνότητα», προσθέτοντας πως είναι επίσης σημαντικό η ευρωζώνη να αποκτήσει ένα καλύτερο σχέδιο για την ανάπτυξη και την απασχόληση.
«Είναι κλιμακούμενη απειλή για τη βρετανική οικονομία. Και πρέπει να βεβαιωθούμε ότι στην Ευρώπη όπως και στη Βρετανία, θα επιλέξουμε την επάρκεια από το χάος» δήλωσε.
Ο κ. Βαρουφάκης είπε ότι η κυβέρνηση θα συντηρήσει ένα πρωτογενές πλεόνασμα (δηλαδή μετά την πληρωμή των τόκων, όπως αναφέρεται στο πρωτότυπο) στο 1% με 1,5% του ΑΕΠ, ακόμη κι αν αυτό σημαίνει ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, το αριστερό κόμμα που ελέγχει την κυβέρνηση συνασπισμού, δεν θα πετύχει όλες τις δεσμεύσεις για δημόσιες δαπάνες με τις οποίες εξελέγη.
Ο κ. Βαρουφάκης δήλωσε επίσης ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να στοχεύσει στους εύπορους Έλληνες, που δεν έχουν πληρώσει το αρμόζον μερίδιο σε φόρους στα έξι χρόνια της οικονομικής διολίσθησης. «Θέλουμε να βάλουμε ως προτεραιότητα το κεφάλι του ψαριού και μετά να πάμε προς την ουρά» σχολίασε.
Ο υπουργός προέβλεψε δυσκολίες στην αποτελεσματική πάταξη της φοροδιαφυγής και στο «νταβατζιλίκι» των επιχειρηματιών ολιγαρχών και των υπολοίπων πλούσιων της Ελλάδας, αλλά υποσχέθηκε: «Δεν θα σταματήσουμε μέχρι να πετύχουμε. Αν μας ξεκάνουν τα διαπλεκόμενα συμφέροντα, θα είναι τιμή μας να πέσουμε σε ένα δίκαιο αγώνα».
Σε ερώτηση αν πιστεύει πως οι εταίροι της Ελλάδας στην ευρωζώνη έχουν δίκιο που ανησυχούν για το κυβερνητικό σχέδιο πρόσληψης χιλιάδων υπαλλήλων του δημοσίου, ο κ. Βαρουφάκης απάντησε: «Αν κοιτάξετε τι έχει συμβεί τα πέντε τελευταία χρόνια, θα δείτε ότι έχει γίνει μαζική συρρίκνωση στον δημόσιο τομέα. Το πρόβλημα είναι ότι δεν είναι αποδοτικός – είναι ένα είδος Δημόσιος Εχθρός Νο 1 η ελληνική γραφειοκρατία».
Η εκλογική νίκη του ΣΥΡΙΖΑ δημιούργησε μια ευκαιρία «να παταχθεί η περίεργη σχέση ανάμεσα στα διαπλεκόμενα συμφέροντα στον δημόσιο τομέα και στα συμφέροντα του ιδιωτικού τομέα, που λειτουργούν σαν βαρίδι για τη δημιουργικότητα, την ανταγωνιστικότητα, την ελευθερία και τη δημοκρατία» τόνισε.
Η κυβέρνηση προγραμματίζει να παρουσιάσει τις προτάσεις της λεπτομερώς στους Ευρωπαίους εταίρους πριν από τα τέλη Φεβρουαρίου.
«Ό,τι και αν σκέφτονται οι εταίροι μας για το ότι προερχόμαστε από τη ριζοσπαστική αριστερά, εμείς αντιμετωπίζουμε με σοβαρότητα τις μεταρρυθμίσεις, με σοβαρότητα το να είμαστε καλοί Ευρωπαίοι και με σοβαρότητα το να ακούμε. Το μόνο πράγμα από το οποίο δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε είναι η άποψή μας ότι το τρέχον ανεφάρμοστο πρόγραμμα [που έχουμε συμφωνήσει με τους πιστωτές] πρέπει να επανεξεταστεί από το μηδέν,» δήλωσε.
Ο κ. Βαρουφάκης έκανε τις δηλώσεις κατά το δεύτερο στάδιο της ευρωπαϊκής περιοδείας του που άρχισε από το Παρίσι, και έχει στόχο να κερδίσει την υποστήριξη για αναδιαπραγμάτευση του προγράμματος διάσωσης 245 δισ. ευρώ που ξεκίνησε το 2010 με τον έκτακτο δανεισμό από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ.
Ο υπουργός τόνισε ότι η Ελλάδα ελπίζει να εξασφαλίσει ένα τετράμηνο «πρόγραμμα γέφυρα» που θα αρχίσει από τώρα μέχρι την 1η Ιουνίου, βάσει του οποίου η ΕΚΤ θα υποσχεθεί να κρατήσει ζωντανό το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, συνεχίζοντας την παροχή ρευστότητας με ευνοϊκούς όρους.
Αντί να ζητήσει τα 7 δισ. ευρώ βοήθειας που επρόκειτο να πληρωθούν στην Ελλάδα πέρυσι, αν είχε ανταποκριθεί στις προϋποθέσεις δημοσιονομικής πολιτικής και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που επέβαλαν οι πιστωτές, η κυβέρνηση θα ζητήσει μόνο 1,9 δισ. ευρώ – το αντίστοιχο, δήλωσε ο κ. Βαρουφάκης, με τα κέρδη που αποκόμισε η ΕΚΤ από τις αγορές των ελληνικών ομολόγων μετά τη διάσωση του 2010.
«Η εντολή που λάβαμε μας δίνει το δικαίωμα να κάνουμε ένα μικρό πράγμα: Να μας δοθούν λίγες εβδομάδες για να προτείνουμε τις δικές μας ιδέες στην ΕΚΤ, στους εταίρους στην ευρωζώνη και στο ΔΝΤ,» δήλωσε ο υπουργός Οικονομικών. «Η άποψη ότι οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις έβαλαν τις υπογραφές τους σε προγράμματα που δεν έχουν αποδώσει, και ότι είμαστε υποχρεωμένοι να ακολουθήσουμε αυτήν τη γραμμή απαρέγκλιτα, συνιστά προσβολή στη Δημοκρατία».
«Εχουμε το μειονέκτημα της έλλειψης εμπειρίας. Επίσης είμαστε μια ευρεία συμμαχία (broad church)» πρόσθεσε αναφερόμενος στο γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ συνεργάζεται με εταίρο στην κυβέρνηση συνασπισμού. «Αλλά έχουμε το πλεονέκτημα ότι δεν έχουμε ακόμη πουλήσει την ψυχή μας στον διάβολο –και δεν σκοπεύουμε να το κάνουμε. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι το μόνο κόμμα που δεν χρηματοδοτήθηκε ποτέ από τους ολιγάρχες».

Διευκρινιστική δήλωση Βαρουφάκη

Από τον υπουργό Οικονομικών εκδόθηκε δήλωση η οποία αναφέρει:
Επειδή δίνονται εσφαλμένες ερμηνείες σε τοποθέτηση του Υπουργού Οικονομικών σε επενδυτές στο Λονδίνο, o Γιάνης Βαρουφάκης διευκρινίζει:
«Αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε ευφημισμούς και εργαλεία χρηματοπιστωτικής μηχανικής ώστε να βγάλουμε την Ελλάδα από τη χρεοδουλοπαροικία, θα το κάνουμε. Η ουσία, όμως, είναι μία. Το ελληνικό δημόσιο χρέος θα γίνει βιώσιμο, θα ανοίξει η προοπτική της πραγματικής ανάπτυξης και ο ελληνικός λαός επιτέλους θα ανασάνει.
Η κυβέρνηση και ο Υπουργός Οικονομικών δεν κάνουν πίσω, όσο και αν θλίβονται ορισμένοι από την αποφασιστικότητά μας».